ओ३म्…. नेपाल आदिकाल देखि नै सत्य सनातन वैदिक धर्म-संस्कृति तथा दर्शनको आधारभूमि रहेको छ। यद्यपि यसको मुख्य धारा आस्तिकता अर्थात् वेदनिष्ठ दर्शनको नै रहेको छ तर नास्तिक या वेदेतर दर्शनको विकास र व्यापकताको दृष्टिकोण बाट पनि नेपालको भूमिका कम महत्त्वपूर्ण छैन। उल्लेखनीय यो छ कि वेदनिष्ठ तथा अवैदिक दुवै प्रकारको दर्शनको नीति-मीमांसामा केन्द्रस्थ नैतिक मूल्य अहिंसा नै हो। मध्यकालमा वेद मन्त्रको अपव्याख्या बाट सुरु भएको वैदिक यज्ञहरुमा पशुबलि प्रथा कै कारणले सामान्यतः आजको हिन्दु सम्प्रदाय भ्रमित भएर धर्मको वैदिक स्वरूप अहिंसाको संदर्भलाई स्मरण गर्न चाहन्न यहि भएर होला सायद जैन एवं बौद्ध सम्प्रदाय यसकै विरोधमा विकसित भएको मानिन्छ। तर यो कुरालाई बेवास्ता गर्ने गरिन्छ कि मूल भेद यी दुवै परम्पराको तत्वमीमांसामा छ र आ-आफ्नो नीतिमीमांसामा यी दुवैले अहिंसाकै अनुकरण गर्ने … Continue reading अहिंसाको दर्शन-वैदिक संस्कृति.. →

ओ३म्…. जीवनको नियम हो- अहिंसा: अहिंसाको दर्शन र व्यवहार आजको चरम आवश्यकता हो।निश्चयनै आज यसको प्रासंगिकता पूर्वकाल भन्दा अधिक छ ।जति वैयक्तिक, पारिवारिक, सामाजिक, राष्ट्रीय तथा अन्तर्राष्ट्रीय सबै स्तरमा घृणा र कलह व्याप्त छ, त्यति समरसताको लागि र मानव सहित समस्त जीवनरुपहरुको अस्तित्वका लागि एक शान्तिदायक र शमनकारी दृष्टिकोणको अत्यन्त आवश्यकता छ।साथै यस ग्रहलाई लालच, शोषण र अतिरेकपूर्ण दोहन बाट बचाउनको लागि अहिंसाले एक वैकल्पिक तथा स्थायी आर्थिक प्रतिरुप प्रदान गर्दछ।अहिंसाको एक अर्को मुख्य भूमिका पर्यावरणलाई अरु अधिक विकृति र विनाश हुन बाट बचाउनु हो । अहिंसा बाट पल्लवित अंतर्वैयक्तिक सम्बन्ध र सम्प्रेषणले जीवनमा सौहार्द र गुणवत्ता बढाउँछन् ।यो पनि ध्यातव्य छ कि जसरि विगत केहि शताब्दिमा जुन विज्ञानले जीव-हत्याका नयाँ-नयाँ उपकरणहरु आविष्कृत गरेर वैयक्तिक देखि वैश्विक स्तरमा हिंसालाई बढाउँदै … Continue reading जीवनको नियम हो- अहिंसा: →