ओ३म्..

सदा जागा रहनेहरुलाई नै वेदले चाहन्छ..!

-प्रेम आर्य, दोहा-कतार

यो जागार तमृचः कामयन्ते यो जागार तमु सामानि यन्ति।

यो जागार तमयं सोम आह तवाहमस्मि सख्ये न्योकाः।। (ऋग्वेद:५/४४/१४)

अर्थ- (ऋचः) ऋग्वेदको मन्त्र (तम्‌) उसलाई (कामयन्ते) चाहन्छौं (यः) जुन (जागार) जागा रहन्छ (उ) र (तम्‌) त्यसैको समिप (सामानि) समावेदको मन्त्र (यन्ति) जान्छन् (यः) जुन (जागार) जागा रहन्छ (यः) जुन (जागार) जागीरहन्छ (तम्‌) त्यसैलाई (अयम्‌) यो (सोमः) शान्ति र आनन्दका धाम भगवान (आह) भन्दछ कि (अहम्‌) म (तव) तेरो (सख्ये) मित्रतामा (न्योकाः) नियत रूपले रहनेवाला (अस्मि) हुन्छु।

मन्त्रमा आएको ‘ऋचः’ र ‘सामानि’ पदको सामान्य अर्थ ऋग्वेदको मन्त्र र सामवेदको मन्त्र हुन्छ। यी पदबाट सूचित हुने ‘ऋग्वेद’ र ‘सामवेद’ यहाँ शेष दुवै वेद- यजुर्वेद र अथर्ववेदको पनि उपलक्षण हो। अर्थात्‌, ऋग्वेद र सामवेदको निर्देशले चारै वेदको नै निर्देश सम्झनु पर्दछ। वस्तुतः चारै वेदका मन्त्रहरुको रचना तीन प्रकारका छन्। जुन मन्त्र छन्दोवद्ध छन् र छन्दमा हुने पादव्यवस्थाले युक्त छन् तिनलाई ‘ऋच्‌’ या ‘ऋचा’ भनिन्छ यथाः- “यत्रार्थवशेन पादव्यवस्था सा ऋक्‌।” (जैमिनीयसूत्र: २/१/३५) ऋग्वेदमा यस्ता मन्त्रहरुको बाहुल्यता छ त्यसैले यसलाई ‘ऋग्वेद’ भनिएको हो।

जब ऋचाहरुलाई नै गीति रूपमा गाइन्छ तब तिनलाई ‘साम’ भनिन्छ यथाः- “गीतिषु सामाख्या” (जैमिनीयसूत्र: २/१/३६)। सामवेदमा जति मन्त्र छन् ति भक्तिरसमा भरेर गीतिरूपमा गाउने गरिन्छ, त्यसैले यसको नाम ‘सामवेद’ परेको हो।

जुन मन्त्र छन्दोबद्ध छैनन् र गीतिरूपमा गाउन सकिन्न अर्थात्‌ जुन मन्त्र पद्यमा हैन गद्यमा छन्, तिनलाई ‘यजुः’ भनिन्छ यथाः- “शेषे यजुः शब्दः” (जैमिनीयसूत्र: २/१/३७)। यजुर्वेदमा यस्ता ‘यजुः’ मन्त्र अधिक छन् त्यसैले यसको नाम ‘यजुर्वेद’ भएको हो।

अथर्ववेदमा तिनै प्रकारमा मन्त्रहरु छन्। किनकि चारै वेदका मन्त्रहरुको रचना नै तीन प्रकारका छन्, त्यसैले चारै वेदलाई त्रयी या तीन वेद भनिने गरिन्छ। त्यसो त वेद चार नै छन्। केवल तीन प्रकारमा रचनाको कारणले तिनलाई तीन वेद पनि भनिन्छ। यी तीन प्रकारका रचनाहरुमा पनि प्राधान्य ऋग्‌ मन्त्रहरु र साम मन्त्रहरुको नै छ, चारै वेदहरुको अधिकांश रचना यिनैमा छ। त्यसैले यस मन्त्रको ‘ऋचः’ र ‘सामानि’ यी पद त्यसै पनि चारै वेदको निर्देश गर्ने हुन्छन्।

मन्त्रले भन्छ कि ऋग्वेदले उसैको कामना गर्दछ र सामवेद उसैको समिप जान्छ, जो जागीरहन्छ। ऋग्वेद र सामवेदबाट उपलक्षित हुने चारै वेदको अध्ययन कसले गर्न सक्छ ? तिनको अध्ययन गरेर तिनलाई राम्रो संग कसले सम्झन सक्छ ? र तिनलाई राम्रो संग सम्झेर त्यसै अनुरुप आचरण गरेर क्रियात्मक जीवनमा तिनबाट लाभ कसले उठाउन सक्छ ? त्यसले जो जागीरहन्छ ।

जो जागिरहन्छ, जो स्फुर्तिवान र सजग रहन्छ, जो सावधान र सतर्क रहन्छ, जो सुतिरहन्न, जो अल्छी र प्रमादी बन्दैन, वेदले त्यसैको कामना गर्दछन्, त्यसैलाई नै चाहन्छन्, त्यसैको समिप जान्छन्। जो व्यक्ति आलस्य र प्रमादलाई पर फालेर, सतर्क र सावधान भएर वेद पढ्ने र त्यसको मर्म सम्झने भरपूर परिश्रम गर्दछ, वेद त्यसैको समिपमा जान्छन्। वेदको गूढ रहस्य पनि त्यसैको सम्झनामा आउँछन्। वेदको गूढ रहस्यलाई सम्झेर र त्यसै अनुसार आचरण गरेर त्यसको क्रियात्मक जीवनमा सब प्रकारको लाभ त्यहि जागरूक वृत्ति भएको व्यक्तिले नै उठाउन सक्छ। वेद सब प्रकारको वरदान र सब प्रकारको मंगलको खानि हो। तर वेदबाट प्राप्त हुने यी वरदान र मंगललाई त्यसैले मात्र प्राप्त गर्न सक्छ, जो जागिरहन्छ। सुतिरहनेहरुलाई वेदका यी वरदान र मंगल प्राप्त हुँदैनन्।

र जो व्यक्ति जागरूक रहेर वेदको अध्ययन गर्दछ, त्यसको मर्म सम्झन्छ र तद्‌नुसार आचरण गरेर स्वयंलाई पूर्ण पवित्र र ज्ञानवान्‌ बनाउँछ, त्यहि जागिरहनेलाई नै भगवान्‌को पनि दर्शन हुन्छ। वेदको यस्तो जागरूक विद्यार्थीका अगाडी भगवानले स्वयं आफ्नो द्वार खोलेर भन्न थाल्छन् – “हे जागा रहेर वेदको स्वाध्याय गर्ने स्वाध्यायी! म सदा तेरो मित्रतामा रहनेछु, मेरो निवास सदा नियत रूपले तेरो हृदयाकाशमा रहनेछ ।” भगवान सोम हुन्। उनमा चन्द्रमा झैं शान्तिदायकता र आह्लादकता छ। उनि शान्ति र आनन्दका धाम हुन्। जब वेदको स्वाध्यायले हामीलाई परमात्माको यथार्थ स्वरूपको ज्ञान हुनेछ, जब वेदानुकूल शुभ आचरणले हाम्रो हृदय निर्मल हुनेछ र जब त्यसको परिणाम स्वरूप हाम्रो हृदयमा प्रभुको ज्योति झिल्मिलाउन लाग्नेछ, तब उस शान्ति र आनन्दका धामको हाम्रो हृदयमा निवासका कारण हामिले पनि अवर्णनीय शान्ति र अलौकिक आनन्दको समुद्रमा दुब्की लगाउन थाल्नेछौं। तब शान्ति र अपार आनन्दका धाम, रसका समुद्र, भगवानको यो दर्शन, यो साक्षात्कारले हामीलाई जीवनको चरम लक्ष्य, एकमात्र लक्ष्य प्राप्त हुनेछ।

वेदले पनि यस्तै सदा जागिरहनेलाइ नै चाहन्छ र प्राप्त हुन्छ।

हे आत्मा! तँ पनि जाग र वेदलाई प्राप्त गर् । हे आत्मा! तँ पनि जाग तथा ‘सोम’को, शान्ति र आनन्दका निधि वेदपति भगवानलाई प्राप्त गर्।

नमस्ते..!
-(हार्दिक आभार: आचार्य प्रियव्रत वेदवाचस्पति)

ओ३म्..

‘व्यालेन्टाइन-डे’ को वास्तविकता:

-प्रेम आर्य, दोहा-कतार

आदरणीय देशभक्त तथा राष्ट्रप्रेमी बन्धुहरु..!

हाम्रो देशमा विगत केहि वर्ष देखि यो १४ फरवरीले विशेष महत्व पाउँदै गएको छ। यो आफ्नो कुनै महापुरुषको लागि या आफ्नो कुनै चाड-पर्वको लागि हुन्थ्यो भने त खुशीको कुरो थियो तर यो दिन एउटा यस्तो व्यक्तिको लागि समर्पित गरिएको छ जुन हाम्रो यहाँको थिएन। जहिले देखि हाम्रो देशमा वैश्वीकरणको शुरूवात् भयो त्यति बेला देखि यसको पदार्पण यहाँ पनि भयो।

व्यालेन्टाइन-डे को कहानी यूरोपको हो। त्यहाँको समाजले रखौटी (Kept) मा विश्वास गर्दछ; पत्नि (श्रीमती)मा हैन। यूरोप र अम्रिकामा शायद नै कोहि यस्तो पुरुष या महिला पाइएला जसको एक विवाह भएको होस्। जसको एक पुरुष या एक स्त्री संग मात्र सम्बन्ध रहेको होस्। र यो परम्परा आजको हैन हजारौं वर्ष देखि चलेको परम्परा हो त्यहाँ। हामीले एक आङ्ग्ल शब्द सुनेका छौं “Live in Relationship” यो चलन आजभोलि हाम्रो देशमा पनि नव-अभिजात्य वर्गमा चल्दैछ। यसको मतलब हुन्छ “बिना विवाह पति-पत्नी सरह रहनु”।  यूरोप र अम्रिकामा यो परम्परा आज पनि चल्छ। स्वयं प्लेटो (एक यूरोपीय दार्शनिक) को एक स्त्री संग सम्बन्ध रहेको थिएन। प्लेटोले लेखेकोछ  कि “ मेरा २०-२२ स्त्रिहरु संग सम्बन्ध रहेकोछ” अरस्तुले पनि यही भन्छ, देकार्तेले पनि यही भन्छ र रूसोले त आफ्नो आत्मकथामा लेखेको छ कि “एक स्त्रीका साथ रहनु..! यो त कदापि संभव नै हुन सक्दैन, It’s Highly Impossible” । त्यहाँको समाजमा यहाँको जस्तो एक पति-पत्नीव्रत जस्तो केहि हुँदैन। र यी सबै महान दार्शनिकहरुको भनाइ त यस्तो सम्म छ कि “स्त्री मा आत्मा नै हुँदैन”, “स्त्री त मेच र कुर्सी समान प्रयोगका वस्तु हुन्, जब पुरानो हुन्छ र मन भरिन्छ तब त्यसलाई फालेर नयाँ ल्यायो”। बीच-बीचमा यूरोपमा केहि यस्ता व्यक्ति पनि निस्के जसले यी कुरीतिहरुको विरोध गरे र यस्ता रहन-सहन प्रति कडा टिप्पणी गरे। ति मध्ये कै एक त्यस्ता यूरोपियन व्यक्ति थिए जो आज भन्दा लगभग १५४० वर्ष पहिले रोम मा जन्मेका थिए, उनको नाम थियो व्यालेनटाइन। र यो कहानी ईशाको मृत्युको ४७८ वर्ष पछीको हो।

त्यस महापुरुषको भनाइ थियो कि “हामीहरु (यूरोपवासी) जुन किसिमको शारीरिक सम्बन्ध राख्ने गर्दछौं त्यो कुकुर तथा अन्य पशु भन्दा कत्ति पनि राम्रो छैन। यसबाट यौन-जनित रोग (venereal disease) हुने गर्दछन्। यसलाई सुधार, एक पति-पत्नीका साथ रहने गर, विवाह गरेर बस, शारीरिक संबंध विवाह पछी मात्र शुरू गर” यस्तै-यस्तै शिक्षाप्रद कुरा गर्ने गर्दथे र उनले ति सबैलाई यी सब सिकाउने गर्दथे, भन्ने गर्दथे जो उनलाई भेट्न आउने गर्दथे।

दैनिक उनको प्रवचन र सत्संग यही नै चल्दथ्यो। रोममा घूमि-घूमि यहि संदेश दिने गर्दथे। संयोगले उनि पादरी बने। गिर्जाघरमा आउने हरेकलाई यही कुरो भन्न थाले, कसैले उनि संग सोध्ने गर्दथे कि यो किटाणु तपाइँमा कहाँबाट प्रवेश गर्यो, यो त हाम्रो सारा यूरोपमा कतै पनि छैन? तब मुस्काएर भन्ने गर्दथे कि “आजभोलि मैले वैदिक सभ्यता र दर्शनको अध्ययन गर्दैछु, र मलाई लाग्छ यो परफेक्ट छ, र त्यसैले मैले चाहन्छु कि तपाईहरुले यसलाई मान्नुस”।

कसैले उनको कुरो मान्ने गर्दथे। जसले मान्दथे उनीहरुको सामुहिक विवाह गिर्जाघरमै हुन्थ्यो यो काम व्यालेनटाइनले नै गराइदिन्थे। यसरि उनले सैयौंको संख्यामा विवाह गाराए। त्यस समयमा रोमको राजा क्लौडीयस थियो। त्यति बेला त्यहाँको चक्रवर्ती सम्राट कै श्रेणीमा राख्न सकिन्छ। क्लौडीयसले भन्न थाल्यो कि “यो व्यालेनटाइन नाउ गरेको व्यक्तिले त हाम्रो यूरोपको परम्परा ध्वंस गर्दैछ, हामि बिना विवाह रहनेहरु हौँ, मोज-मस्तीमा डुब्नेहरु हौँ, र यसले मानिसको विवाह गराउंदै घुम्छ, यसले त अपसंस्कृति फैलाउँदैछ, हाम्रो हजारौं वर्ष देखि चलेको संस्कृतिलाई नष्ट गर्दैछ”। क्लौडीयसले आदेश दियो “जाओ व्यालेनटाइनलाई पकडेर ल्याओ” उसका सैनिकले व्यालेनटाइनलाई समातेर ल्याए । क्लौडीयसले ने व्यालेनटाइन संग सोध्यो कि “यो तिमिले के गलत काम गर्दैछौ ? तिमीले अधर्म  फैलाउँदैछौ, अपसंस्कृति ल्याउँदैछौ” । व्यालेनटाइनले भने कि “मलाइ यहि ठीक लाग्छ”, क्लौडीयसले उनको कुनै कुरो सुनेन र उनलाई सुलीमा चढाउने दण्ड सुनायो । आरोप थियो कि यसले युवाहरुको विवाह गराउँछ, मतलब विबाह गराउनु नै दोष थियो।  क्लौडीयसले ति सबैलाई बोलायो जसको विवाह व्यालेनटाइनले गराएका थिए र ति सबैका सामुमा नै  व्यालेनटाइनलाई  ४९८ ई.१४ फरवरीका दिन सुलीमा चढाईयो ।

कसैलाई यो थाहा छ कि छैन कुन्नि पुरा यूरोपमा १९५० ई. सम्म खुला मैदानमा, सार्वजानिक रुपले फाँसी दिने परम्परा थियो। ति युवा-युवतीहरु जसको व्यालेनटाइनबाट प्रभावित भएर विवाह भएको थियो निक्कै दुखी भए र सबै मिलेर व्यालेनटाइनको दुःखद सम्झनामा १४ फरवरीको दिन बाट ‘व्यालेनटाइन-डे’ मनाउन शुरू गरे । त्यस दिन देखि यूरोपमा ‘व्यालेनटाइन-डे’ को प्रचलन चल्यो । यसको मतलब यहि भयो कि व्यालेनटाइन, जसले यूरोपको रखौटीमा विश्वास गर्ने समाजमा वैदिक सभ्यता अनुसारको विवाह गर्नु पर्छ भनेर हिड्थे र विवाह गराईदिन्थे, जसको कारणले उनलाई राजाले फाँसीको सजाय दियो, त्यसैले उनको सम्झनामा ‘व्यालेनटाइन-डे’ मनाउने गरिन्छ ।  यो थियो ‘व्यालेनटाइन-डे’ को इतिहास र यसको आधार ।

अब यही ‘व्यालेनटाइन-डे’ नेपालमा आएको छ, जहाँ विवाह हुनु, एक पति-पत्नी ब्रत रहनु, विवाह पूर्व शारीरिक सम्बन्ध नगर्नु आदि एकदम सामान्य बिषय हुन्। कुन चाहिं असामान्य र अद्भुत बिषय भयो र यो हामीलाई ? यहाँ त यदि कुनै बिना विवाह कै घुम्छ र साथमा बस्छ र बहु पति-पत्नी प्रथामा विश्वास गर्छ भने अथवा विवाह पूर्व नै शारीरिक सम्बन्ध कायम राख्छ भने पो अद्भुत, असहज, असामान्य लाग्छ तर यूरोपमा विवाह हुनु नै सबभन्दा असामान्य बिषय हो ।

अब यो ‘व्यालेनटाइन-डे’ हाम्रा विद्यालय र महाविद्यालयमा पनि पसेको छ र निक्कै धूम-धाम संग मनाउने गरिन्छ । आश्चर्यको कुरो छ कि हाम्रा यहाँका वाल-वालिका, युवा-युवती सबैले बिना सोंच-बिचार कै एकआपसमा ‘व्यालेनटाइन-डे’ का कार्ड आदान-प्रदान गर्दैछन, उपहार बाँड्दैछन्, शुभकामना दिन्छन्..! जो कार्ड छ त्यसमा लेखिएको हुन्छ “Would You Be My Valentine” जसको मतलब हुन्छ “के तिमि म संग विवाह गर्छौ?” । सायद मतलब कसैलाई थाहा हुन्न, ति सम्झन्छन् कि जसलाई हामि प्रेम गर्दछौं, तिनलाई यो कार्ड दिनु पर्छ । त्यहि भएर कसैले त यो कार्ड आफ्ना आमा-बुबालाई, बाजे-बज्यैलाई पनि दिन्छन्, एक-दुई हैन दस-बीस जनालाई यहि कार्ड दिन्छन् । र यो व्यापारमा ठूला ठूला कम्पनिहरु लागेका छन् जसलाई ग्रीटिंग कार्ड बेच्नु छ, जसलाई गिफ्ट बेच्नु छ, जसलाई मिठाइ बेच्नु छ र टेलीविजन च्यानल चलाउनेलाई यसको धुवाँदार प्रचार ।

यो सब कुरो लेख्नुको उद्देश्य केवल यत्ति हो कि यदि नक्कल गर्नु नै छ भने त्यसमा आफ्नो अक्कल अवश्य लगाउने गरौँ । उनिहरुको समाजमा साधारणतया विवाह हुने गर्दैन र जसले विवाह गर्ने गर्दछन् तिनीहरुले नै ‘व्यालेनटाइन-डे’ मनाउँछन् तर हामि नेपाली यहाँ? ! ईश्वरले समय मै सद्‌बुद्धि प्रदान गरुन्..!

अस्तु.

नमस्ते..!

-(हार्दिक आभार: स्व. राजिव दीक्षित)

ओ३म्..

येशु एक झुटो मसीह हो:-

प्रिय मित्रहरु, हामि सबैले जानेकैछौं कि ईसाईहरुले येशुलाई आफ्नो परम उद्धारक र पाप नाशक मान्दछन्। यसैको आधारमा नै उनिहरुले आफ्नो पाप नाश गर्नको लागि येशुलाई मसीह अर्थात् उद्धारक, ईश्वरपुत्र, मनुष्यपुत्र, स्वर्गदाता, शान्तिदूत, आदि आदि अनेक तथाकथित् नाम लिएर पुकार्ने गर्दछन्। यसकै आधारमा येशुलाई पाप नाशक, मुक्तिदाता र स्वर्गदाता सम्झेर अनेकौं हिन्दुहरुलाई आफ्नो सनातन वैदिक मान्यता परित्याग गर्न लगाएर उनलाई स्वर्गको भेडो बन्न विवश गर्दैछन्। येशुको पिछलग्गू बनाइ दिन्छन्। नतीजा यहि हुन्छ कि हिन्दू समाजका अनेकौं नर-नारीहरु आफ्नो वैदिक सनातन मान्यता त्याग गरि मात्र स्वर्गको झुटो लालचमा फसेर येशुको पछी दौडिन्छन्। सोंच्नु पर्ने कुरो छ कि ईसाईहरु जसले यस्तो षड्यंत्र रच्दैछन् की येशु बाट नै पाप मुक्ति हुनेछ र येशुलाई मान्ने मात्र स्वर्गमा प्रवेश गर्नेछ, के यो वास्तवमा यस्तो होला त ? यो कसैले सोंची-सम्झी गरेको एक योजनावद्ध षड्यंत्र हो अथवा सत्य ? के साँच्चिकै स्व-धर्म त्यागेर मात्र मनुष्य केवल भेडा सरि बन्नाले स्वर्गको प्राप्ति हुन सक्छ ? के भन्छ त यिनको बाइबलले ?

बाइबलका अनुसार सच्चा मसीहलाई पहिचान गर्नको लागि बाइबलमा केहि भविष्यवाणि गरिएको थियो। जो ति भविष्यवाणि संग मेल खाने चरित्र होला त्यहि नै मसीह हुनेछ। र उक्त भविष्यवाणि संग मेल नखाने जो चरित्र हुनेछ त्यो झुटो तथा छद्मरुपी मसीह हुनेछ। यस्ता मसीह अनेकौं आउनेछन्, जसले स्वयम्लाई मसिह र पाप नाशक भन्नेछन्। तर मानिसहरु सावधान रहेर सच्चा मसीह प्रति मात्र विश्वास गर्नु पर्नेछ। जसले झुटो तथा छद्मरुपी मसीह प्रति  विश्वास गर्नेछ त्यो पापी नै मानिनेछ। ऊ कदापि स्वर्ग जान सक्नेछैन। यो  बाइबलको भनाइ हो।

आउनुहोस्, यसप्रति यहाँ एक नजर लगाउँ-  जुन येशु प्रति विश्वास गरेर लुते-ईसाईहरुले हाम्रा हिन्दुहरुलाई विविध प्रलोभनमा पारि फकाई-फुलाई बहकाएर उनको सनातन वैदिक मान्यता परिवर्तन गराउँदै छन्, त्यो येशु के वास्तवमा बाइबलका आधारमा मुक्तिदाता हो ? के साँच्चिकै यहि येशु नै मसीह हो ? के साँच्चिकै येशुलाई विश्वास गर्नाले मनुष्य स्वर्ग जानेछ ? कहीं यो कुनै आडम्बर, अन्धविश्वास या षड्यंत्र त हैन ?

आउनुहोस्, यसमा पनि एक नजर लगाउँ कि के यो येशु त्यहि मसीह हो जो ईश्वरको पुत्र हो? के यो त्यहि मसीह हो जो मनुष्यहरुलाई पाप मुक्त गरेर स्वर्गको सुख शांति तथा आनन्द दिनेछ? यसमा मुख्यरूपले तीन भविष्यवाणिहरु छन्, जस द्वारा सच्चा मसीहलाई चिन्न सकिनेछ तर “येशु” यी मुख्य तीनै भविष्यवाणिहरु संग मेल खाँदैन। हेर्नुहोस्-

पहिलो भविष्यवाणी:- “ हेर, कन्‍येकेटीको गर्भ रहनेछ र तिनले छोरो पाउनेछिन्। अनि मानिसहरूले उहाँलाई इम्‍मानुएल भन्‍नेछन्।” इम्‍मानुएल भनेको चाहिँ परमेश्‍वर हामीसित हुनुहुन्‍छ।”। (मत्ती अध्याय १-२३/ यशैया-७/१४)

यस भविष्यवाणीमा भनिएको छ एक कन्या केटि गर्भवती हुनेछ र एक पुत्र जन्मिनेछ, उसको नाम “इम्मानुएल” राखिनेछ। तर सच्चाई यहि हो कि “येशु” लाई पूरा बाइबल भरिमा कहीं पनि कसैले पनि यहाँ सम्म की उसका माता पिता (?)ले पनि उसलाई “इम्मानुएल” नामले पुकारेका छैनन्। न यस बालकको नाम  “इम्मानुएल” नै राखियो। अर्को हेर्नुहोस- “तर मरियमले छोरो नजन्‍माउञ्‍जेल उनले तिनीसित सहवासचाहिँ गरेनन्। मरियमले छोरा जन्‍माएपछि योसेफले ती बालकको नाउँ येशू राखे ।”(मत्ति-१/२५)

दोस्रो भविष्यवाणी:-  “त्‍यो सुसमाचारचाहिँ परमेश्‍वरका पुत्र हाम्रा प्रभु येशू ख्रीष्‍टको बारेमा हो। उहाँ मानिस भएर हाम्रा राजा दाऊदकै वंशमा जन्‍मिनुभयो।” (रोमियो अध्याय १/३)

“हे मेरा दाजुभाइ हो, हाम्रा पुर्खा दाऊदका बारेमा म सफासँग भन्‍न सक्‍छु। तिनी मरे र तिनको लाशलाई चिहानमा राखियो अनि त्‍यो चिहान अझै पनि हामीसँगै छ ।” (प्रेरित-२/२९)

“तर दाऊद अगमवक्ता थिए र उनकै सन्‍तानमा एक जना उनको सिंहासनमा बस्‍नेछन् भन्‍ने कुरा उनलाई थाहा थियो ।   परमेश्‍वरले उनीसँग यो प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो ।” (प्रेरित-२/३०)

यहाँ स्पष्ट छ, भविष्यवाणी भएको थियो की दाऊदको वंशबाट खास गरेर “शारीरिक वंशज” अर्थात् दाऊदको वंशमा  संतानोत्पत्ति (शारीरिक सम्भोग द्वारा उत्पन्न) हुनेछ र त्यो मसीह हुनेछ । तर हाम्रा लुते ईसाईहरुले त भन्छन् कि मरियम कन्या अवस्थामा नै गर्भवती भई ? यसको मतलब मरियमका साथ शारीरिक सम्भोग भएन । फेरी  दाऊदको वंशज जो सिंहासनमा बस्नु पर्ने थियो भने त्यो येशु कसरि ?

तेस्रो भविष्यवाणी:- “आफ्‍ना कुराको निर्णय आफैंले गर्न सक्‍ने उमेर भएपछि उसले दूध र मह खानेछ। त्‍यसको अघि नै तिमीलाई तर्साउने दुई राजाहरूका देश उजाड हुनेछन्।” (यशैया-७/१५-१६)

यहाँ भविष्यवाणीमा भने अनुसार जब त्यो मसीहले परिपक्वता तथा सिद्धि प्राप्त गर्नेछ त्यसभन्दा पहिले नै यहूदिहरुका दुवै देश तहस-नहस र बर्बाद हुनेछन्। बाइबलको नयाँ करारमा यस भविष्यवाणीको बारेमा कुनै खबर छैन। अर्थात्, येशुले जब सिद्धि पायो तब यहूदिहरुका दुवै देश बर्बाद भएको बारेमा नयाँ करार चुप छ।

यी सबै मुख्य तीन भविष्यवाणिहरु बाट यहि सिद्ध हुन्छ कि लुते-ईसाई समाजले कुन येशु लाई ईश्वरपुत्र, पापनाशक, र स्वर्गदाता भन्ने गर्दछन् र मान्दछन्, त्यो येशु त बाइबल कै आधारमा मसीह सिद्ध हुन सक्दैन भने फेरी किन हिन्दुहरुलाई मुर्ख बनाएर उनको धर्मभ्रष्ट गर्दैछन्? किन स्वर्गको लालच दिन्छन् ?

हे लुतेपन्थी ईसाई मित्र हो! यो यहि कडीको पहिलो भाग हो यसको अर्को भाग आगामी दिनमा अवस्य पढ्न पाइएला जसमा खण्डन हुनेछ ईसाईहरुको उक्त षड्यंत्रको जसमा जबरदस्ती येशुलाई मसीह सिद्ध गर्ने चाल ईसाई मिशनरीले चल्दैछ र मनुष्यलाई ईश्वर-भक्ति तथा वैदिक मार्गमा चलाउनुको साटो शैतानको मार्गमा चलाउने षड्यंत्र गर्दैछ। अझैं पनि समय छ, मनुष्य जीवनको उद्देश्य पूरा गर र पूरा पूरा लाभ उठाऊ, धर्म तथा वेदको मार्गमा आउ.. मेरा प्यारा सम्मानका योग्य नवईसाई बन्धुहरुहो! भेडो भन्नु भन्दा त उत्तम छ कि मनुष्य मात्र बनेर बस..!

वेदमार्गी बन त जीवन सुन्दर र यो धर्ति स्वयं स्वर्ग बन्नेछ…! अस्तु

नमस्ते..!

-(हिंदी लेखक : रजनीश/ अनुवादक: प्रेम आर्य)

ओ३म्..

“वयं राष्ट्रे जागृयाम पुरोहिताः।” (यजुर्वेदः९/२३)

(भावार्थ: हामि आफ्नो राष्ट्रको सावधान भएर नेतृत्व गरौँ र विधर्मिहरु तथा देशद्रोहि हरुलाई देशबाट निकालेर बाहिर गरौँ।)

*राष्ट्रको विनाश कसरि हुन्छ?*

-(प्रेम आर्य, दोहा-कतार)

• जब कुनै राष्ट्रको नेताले आफ्नो राजनैतिक स्वार्थको लागि राष्ट्रको हितलाई बलि चढाउँछ ।
• जब व्यक्ति तथा संगठनले आफ्नो स्वार्थलाई राष्ट्रहित भन्दा माथि सम्झन लाग्छन्।
• जब राजनेताले आफ्ना राजनैतिक प्रतिद्वन्दीको अहित गर्नको लागि छिमेकी शत्रु राष्ट्रका नेताहरु संग सहयोग माग्छन् वा यस्तो इच्छा गर्दछन्।
• जब नागरिकहरु विदेशी व्यक्ति, सम्प्रदाय, संस्कार, परम्परा, शिक्षा, कानून आदि लाई स्वदेशी व्यक्ति, सम्प्रदाय, धर्म, संस्कार आदि भन्दा श्रेष्ठ मान्न लाग्दछन् अर्थात् ति विदेशीहरुको बौद्धिक तथा मानशिक दास बन्दछन्।
• जब नेताले विदेशी आक्रान्ताहरुको दुष्टनीति अनुसरण गरेर राष्ट्रका नागरिकहरुलाई जाति, सम्प्रदाय, भाषा आदिका नाउमा विभाजन गरेर आफ्नो सत्ता कायम राख्न अथवा सत्ता प्राप्त गर्न चाहन्छन्।
• जब राष्ट्रका विभिन्न सम्प्रदायका नेताहरु अर्थात् कथित जाति अथवा धार्मिक नेताहरु (धर्मगुरुहरु)मा परस्पर ईर्ष्या-द्वेष उत्पन्न हुन्छ।
• जब संगठनका नेताहरुले आफ्नो संगठनको लाभको लागी अर्को संगठन अथवा राष्ट्र-हितको उपेक्षा गर्न थाल्छन्।
• जब कर्म तथा चरित्रको अपेक्षा जन्ममा आधारित जाति व्यवस्था स्वीकार्य हुन्छ र यसैको आधारमा सामाजिक तथा राजनैतिक भेदभाव हुन थाल्छ।
• जब नागरिक तथा शासक दुवैले आफ्नो भौतिक आवश्यकतालाई आफ्नो योग्यता तथा कर्मको अपेक्षा बढाउने प्रयत्न गर्न थाल्छन्।
• जब योग्यता तथा चरित्रमा अयोग्यता तथा दुष्चरित्रता हावी हुन थाल्छ।
• जब आफ्नै उन्नति तथा सुखमा चुर्लुम्म डुबेका नागरिक अथवा शासकहरु आफ्नै देशका अन्य नागरिकहरुलाई दुःखी तुल्याउनमा संकोच गर्दैनन्।
• जब नागरिक तथा नेता सत्य-विज्ञान तथा सत्यधर्म देखि दूर हटेर अंधविश्वास तथा अवैज्ञानिक रुढीवादमा फस्न थाल्छन्।
• जब नागरिक तथा नेताहरु कामी, लोभी, अहंकारी, मोही, ईर्ष्यालु तथा असहिष्णु हुन्छन्।
• जब राष्ट्रवासी हरुको भोजन मांस तथा मादक पदार्थ आदि बुद्धि भ्रष्ट गर्ने तमोगुणी तथा तीव्र रजोगुणी हुन्छ ।
• जब दण्ड व्यवस्था तथा न्याय प्रक्रिया शिथिल तथा पक्षपातपूर्ण हुन्छ।
• जब नागरिक तथा नेताहरुले आफ्नो राष्ट्रको प्राचीन गौरव, इतिहास, आदर्श तथा संस्कारलाई घृणा गर्न अथवा त्यसको निन्दा गर्न लाग्छन् र शत्रु देशका नेताहरु, नागरिकहरु अथवा मानवताका शत्रुहरु (आतंकवादिहरु) को भाषा बोल्न लाग्छन्।
• जब कथित धर्मगुरुहरुले अवैज्ञानिक मान्यताहरुलाई प्रचारित गर्दै धन, यश तथा प्रतिष्ठालाई नै आफ्नो जीवनको लक्ष्य बनाउँछन्।
• जब राष्ट्रवासीहरु त्यागवादको स्थानमा भोगवादको मार्गमा चल्न थाल्छन्।

तब, त्यो राष्ट्र नष्ट हुन्छ….!

दुर्भाग्यबस यी सबै लक्षणहरु आज हाम्रो अभागी देशमा देखिदैछ। कहीं जातीय तथा साम्प्रदायिक त कहीं राजनैतिक विद्वेष तथा असहिष्णुताको ताण्डव छ र बौद्धिक तथा मानसिक दासता हावी हुँदैछ। धर्मगुरु, नेता, समाजसेवी, शिक्षाविद आदि सबै यसको लागि समानरूपले उत्तरदायी छन्। कसैले सम्झन र बुझ्न नै चाहन्न कि देशलाई मेटाएर स्वयंको पनि विनाश हुनेछ। न देश रहन्छ, न सत्ता…!

आदरणीय राष्ट्रवादी तथा देशप्रेमी देशवासीहरु हो! जागौं! यदि बच्नुछ भने देशलाई बचाउँ अन्यथा हाम्रा भावी सन्ततिहरुले हाम्रो करतुतका कारणले रगतका आँसु बगाउनेछन्। उठौँ! समयको पुकार सुनौं, विनाशको आहट सुनौं। ईमानदारीपूर्वक आफ्नो धर्म तथा कर्त्तव्यलाई सम्झौं र त्यसको निष्ठापूर्वक पालन गर्नको लागि कटिबद्ध हौँ । अस्तु..

जय स्वाभिमान..!

जय नेपाल…!

नमस्ते..!

-प्रेरणा श्रोत: *आचार्य अग्निव्रत नैष्ठिक* (वैदिक वैज्ञानिक)

(वैदिक एवं आधुनिक भौतिक विज्ञान शोध संस्थान)

भागलभीम, भीनमाल,जालोर (राजस्थान) भारत

ओ३म्..

शंका:६- यो त बोध भैसक्यो कि जति मन्त्र छन्, त्यति नै पटक तिनको अन्तमा ओंकार शब्दको पाठ पनि छ, अब कृपा गरेर यो भन्नु पर्यो कि जब वेद मन्त्रहरुको अर्थ गरिन्छ, तब ओंकारको केहि पनि अर्थ किन गरिदैन ? यसबाट त ‘ओ३म्’ शब्दको प्रयोग निरर्थक नै प्रतीत हुन्छ।

समाधान:- ओ३म् शब्दको अन्वय: यसको जुन गूढ तात्पर्य छ त्यो हेरौं । वेदको अन्तिम तात्पर्य त केवल ब्रह्म नै हो, अन्य केहि हैन। यसै गूढ आशयलाई दर्शाउनको लागि प्रत्येक मन्त्रको अन्तमा ’ओ३म्’ शब्दको पाठ हुन्छ। यसै विषयलाई कृष्णद्वैपायन- वेदव्यासले आफ्नो वेदान्त-सूत्रमा भनेकाछन्:-

तत्तु समन्वयात् । (वेदान्त-सूत्र ३ । १ । १)

(तत्तु) त्यहि ब्रह्म सम्पूर्ण वेदको प्रतिपाद्य विषय हो । अर्थात्, वेदले उसैको गित गाउँछ किनकि (समन्वयात्) जसरि ईश्वरको सम्बन्ध सम्पूर्ण विश्व संग छ, त्यसरी नै सम्पूर्ण वेदका मन्त्रहरु संग पनि साक्षात् या परम्पराले ईश्वरको सम्बन्ध छ । अतः यो भन्नु कि वेदमा ’ओ३म्’ शब्दको कहीं पनि पाठ छैन, केवल भ्रम मात्र हो।

मन्त्रहरुको आदिमा ओंकार:

अब यो हेरौं कि प्रत्येक वेदमन्त्रको आरम्भमा पनि ‘ओ३म्’ शब्दको पाठ हुन्छ:-

ब्रह्मणः प्रणवं कुर्यादादावन्ते च सर्वदा ।

स्त्रवत्यनोंकृतं पूर्वं परस्ताच्च विशीर्यते ।। (मनु॰ २ । ७४)

अर्थः- (ब्रह्मणः) वेदमन्त्रको (आदौ) आरम्भमा (च) र (अन्ते) अन्तमा  (प्रणवम्+कुर्यात्) ओंकारको पाठ गर्नु पर्दछ । यदि वेद-पाठको आरम्भमा र अन्तमा ओंकारको पाठ गरिएन भने दोष हुनेछ। (पूर्वं) मन्त्रोच्चारण भन्दा पहिले (अनोंकृतम्) यदि ओंकारको पाठ गरिएन भने (स्त्रवति) त्यसको फल विस्तारै नष्ट हुन्छ। (परस्तात्+च) र यदि मन्त्रको अन्तमा ओंकारको पाठ गरिएन भने (विशीर्यते) पाठकर्ताको पतन हुन्छ। अतः वेद-पाठको आरम्भ र अन्तमा पनि ’ओंकार’ शब्दको पाठ नितान्त आवश्यक छ।

महर्षि पाणिनिले भन्दछन्:-

ओमभ्यादाने (अष्टा॰ ८/२/७)

ओम् शब्दस्य प्लुतः स्यादारम्भे ।

ओ३म् अग्निमीले पुरोहितम् ।।

आरम्भमा ’ओ३म्’ शब्दको ’लुप्त’ उच्चारण छ अर्थात् जब ’ओ३म्’ शब्द कुनै मन्त्रको आरम्भमा पढिन्छ ’ओ३म्’को ओकार लुप्त हुन्छ। ’लुप्त’ तीन मात्राको हुन्छ। त्यसैले ओ३म् को ’ओ’ भन्दा अगाडी ३ को अंक लेखिन्छ। अब आँफै मनमा विचार गरौँ कि महर्षि मनु र पाणिनि कहिले भएका हुन् । त्यति बेला पनि यिनीहरुले पनि यसै नियमलाई गाउँदथे भने यसमा भ्रम सिर्जना कसरि हुनसक्छ। धर्म-शास्त्रमा कदाचित् सन्देह हुन सक्दछ कि कहिले कुनै सम्प्रदायीले यो श्लोक मिलाइदिएको हुन सक्छ। तर व्याकरणको विषयमा त यस्तो सन्देह हुन नै सक्दैन। यसबाट यहि सिद्ध हुन्छ कि वेदका जति मन्त्र छन्, तिनी भन्दा दुई गुणा बढी पटक ’ओम्’ शब्दको पाठ वेदमा छ।

पुनः पर्यालोचन र अन्वेषण गरौँ। सामवेद गानका पाँच विभाग हुन्छन्। जसलाई संस्कृतमा ’विभक्ति’ या ’भक्ति’ भनिन्छ। तिनका नाम यी हुन्:-

१. -हिंकार २ –प्रस्ताव ३ –उद्गीथ ४ –प्रतिहार ५ –निधन

उद्गीथ विभागमा प्रधानतया ओंकारको नै गान हुन्छ। यी पाँचै विभक्तिहरुको आज्ञा वेदमा पाइन्छ। यथा:-

तस्मा उद्यन्त्सूर्यो हिङ्कृणोति संगवः प्र स्तौति ।

मध्यन्दिन उद्गायत्यपराह्णःप्रति हरत्यस्तंयन् निधनम् ।।

(अथर्व॰ ९ । ६ । ४५)

अर्थ: (तस्मै) त्यो ब्रह्मको महान कीर्तिलाई  विस्तृत गर्नको लागि मानौं (उदयन्) उदाउँदै गरेको (सूर्य) सूर्यले (हिं करोति) हिंकार सामगानको अनुष्ठान गर्दछ। (संगवः) प्रातः कालको उदित सूर्यले (प्रस्तौति) मानौं प्रस्ताव गर्दछ। (मध्यन्दिन) मध्याह्नको सूर्यले (उद्गायति) उद्गीथ विधिको गायन गर्दछ। (अपाह्नः) अपराह्नको सूर्यले (प्रतिहरति) प्रतिहार गर्दछ। (अस्तं+यन्) अस्ताउँदै गरेको सूर्यले मानौं (निधनम्) निधन विधिको अनुष्ठान गर्दछ।

यसबाट यहि सिद्ध हुन्छ कि अनादि काल देखि नै हिंकार, प्रस्ताव, उद्गीथ, प्रतिहार र निधनको क्रम चली आइरहेको छ । र उद्गीथमा मुख्यतया ’ओंकार’को नै गान हुन्छ, जुन ईश्वरको मुख्य नाम हो । अतः यो सिद्ध छ कि वेदका जति मन्त्र छन्, तिनको संख्या भन्दा दुईगुणा बढी संख्या वेदमा ’ओ३म’ शब्दको छ । अस्तु..

नमस्ते..!

-प्रेम आर्य, दोहा-कतार

-हार्दिक आभार:

(हार्दिक आभार:  आर्य समाज शिवपुर, क्याउक तागा, बर्मा)

ओ३म्

वेदमा ‘ओंकार’ शब्दको पाठ”

ओमासश्चर्षणीधृतो विश्वे देवास आ गत ।

दाश्वांसो दाशुषः सुतम् ।। (ऋ॰ १/३/७)

पदः- ओमासः चर्षणीधृतः । विश्वे । देवासः । आ । गत । दाश्वांसः । दाशुषः । सुतम् ।

अर्थ:- सर्वप्रथम यहाँ यो जान्नु आवश्यक छ कि ’ओमासः’ यो एक समस्त पद हो। अर्थात्, ’ओ३म्+आसः’ यिनै दुई पद हुन् । ’ओ३म्’ नाम ब्रह्मको हो ।’आस’ को अर्थ समीपमा बस्नेवाला हो । अर्थात्, ब्रह्मको समीपमा बस्नेवाला ब्रह्मज्ञानीलाई  नै ’ओमासः’ भनिन्छ।

अब सम्पूर्ण मन्त्रको अर्थ यसप्रकार छ:- (विश्वे देवासः) हे सकल विद्वानहरुहो । (दाशुषः) सत्कार गर्नेवाला मेरो गृहमा (सुतम्) सोम रस युक्त विविध प्रकारका पदार्थहरु ग्रहण गर्नको लागि (आ गत) तपाईहरु कृपा गरेर आउनुस् । तपाईहरु कस्ता हुनुहुन्छ ? (ओमासः) ओ३म् =ब्रह्मको समीप आसः= बस्नेवाला अर्थात्, ब्रह्मतत्वलाई जान्नेवाला हुनुहुन्छ। किनकि तपाईहरु ब्रह्मज्ञानी हुनुहुन्छ, अतः मेरो घरमा आएर यसलाई पवित्र र सुशोभित गरिदिनुस् । फेरी तपाइँ कस्ता हुनुहुन्छ? (चर्षणीधृतः) चर्षणी = प्रजाहरुलाई, धृतः= धारण गर्नेवाला पनि तपाइँ नै हुनुहुन्छ । अतः मलाई पनि आफ्नो उपदेशले दृढ गर्नुहोस् । पुनः तपाइँ कस्ता हुनुहुन्छ? (दाश्वांसः) विविध प्रकारका विज्ञानहरु प्रदान गर्नेवाला हुनुहुन्छ। यहाँ यो हेर्नु पर्छ ’ओम्’ शब्द प्रत्यक्ष नै विद्यमान छ । अब अनेत्र पनि हेरौं:

मनो जूतिर्जुषतामाज्यस्य बृहस्पतिर्यज्ञमिमं तनोत्वरिष्टं यज्ञं समिमं दधातु ।

विश्वे देवास इह मादयन्ताम् ओ३म् प्रतिष्ठ ।। (यजु॰ २ । १३)

पदः- मनः । जूतिः । जुषताम् । आज्यस्य । बृहस्पतिः । यज्ञम् । इमम् । तनोतु । अरिष्टम् । यज्ञम् । सम् । इमम् । दधातु । विश्वे । देवासः । इह । मादयन्ताम् । ओ३म् । प्रतिष्ठ ।

अर्थः- (जूतिः) अतिगमनशील, वेगवान् (मनः) मन (आज्यस्य) सर्वव्यापक ब्रह्मको (जुषताम्) सेवा गरौँ र (बृहस्पतिः) बृहत् = वेदका अधिपति त्यो परमेश्वरले मेरो (इमम्) यस (यज्ञम्) यज्ञलाई (अरिष्टम्) निरूपद्रव, छिद्र रहित गरोस् । र त्यो ईश्वर (इमम्+यज्ञम्) मेरो यस यज्ञलाई (सम्+दधातु) उत्तम प्रकारले धारण गरोस्, पुष्ट गरोस् । र (विश्वे) आएका सब (देवासः) विद्वान्हरु (इह) यस यज्ञमा (मादयन्ताम्) आनन्दको उपभोग गरुन । (ओ३म्) हे ईश्वर ! (प्रतिष्ठः) तपाइँ मेरो हृदयमा प्रतिष्ठित हुनुहोस् ।

यस मन्त्रमा पनि साक्षात् ’ओ३म्’ शब्दको पाठ आएको छ।

वेदमा जति मन्त्रहरु छन्, तिनको दुई गुणा ओ३म्को पाठ छ।

कसैको भनाइ यो पनि छ कि अग्नि, वायु, इन्द्र, आदिक शब्द मात्र ब्रह्मका प्रिय नाम प्रतीत हुन्छन्, किनकि वेदमा यिनको मात्र पाठ छ, ’ओंकार’को छैन। यो भ्रम वेदको भावना नजान्नाले नै उत्पन्न भएको हो। वेदका जति पनि मन्त्र छन्, तिनको दुई गुणा ’ओंकार’ शब्द वेदमा आएको छ। त्यसलाई ध्यान दिएर विचार गरौँ । महर्षि पाणिनिले भन्दछन्:-

प्रणवष्ठेः । (अष्टाध्यायी ५ । २ । ८९)

यज्ञकर्मणि टेरोममित्यादेशः स्यात् ।

अपां रेतांसि जिन्वतोम् ।।

जब वैदिक मन्त्र यज्ञमा पढिन्छ, तब सब मन्त्रहरुको ’टि’को स्थानमा ’ओम्’ शब्दको पाठ गर्नु पर्दछ। किनकि ’टि’को स्थानमा  ’ओम्’ शब्दको आदेश व्याकरणको नियम अनुसार हुन्छ। ’टि’ यो व्याकरणको एक संज्ञा हो। यदि त्यस अन्तिम स्वर वर्णको अगाडी व्यंजन पनि छ भने दुवैको ’टि’ संज्ञा हुन्छ।

अचोsन्त्यादि टि ।* (अष्टाधायी)

*(शब्दको अन्तमा यदि व्यंजन वर्ण छ भने, त्यसको पूर्ववर्ती स्वरका साथ ’टि’ संज्ञा हुन्छ। यथा- ’प्रचोद्यात्’मा अन्तिम ’आत्’को ’टि’ संज्ञा हुन्छ । यदि अन्तमा स्वर छ भने त्यो पनि ’टि’हुन्छ जस्तै ’जिन्वति’मा ’इ’´)

उदाहरण बाट यो विस्पष्ट होला। यथा:-

…अपां रेतांसि जिन्वति (ऋ.८/४४/१६)

यो वेदको मन्त्र हो । यसको अन्तिम स्वरवर्ण कुन हो ? ’ति’मा इकार अंतिम स्वर हो।अतः ’इकार’को स्थानमा ’ओ३म्’ यो आदेश हुन्छ। अर्थात् ’जिन्वति’को स्थानमा ’जिन्वितोम्’ हुन्छ । यस्तै प्रकारः-

अग्निमीडे पुरोहितं यज्ञस्य देवमृत्विजम् ।

होतारं रत्नधातमम् ।। (ऋ॰ १ । १ । १)

यस मन्त्रमा अन्तिम स्वर ’धातमम्’को मकारमा अकार छ । र यस अकार भन्दा पछाडी व्यंजन वर्ण मकार छ। यी दुवैको स्थानमा  ’ओ३म्’ यो पद आदेश हुन्छ। अर्थात् ’रत्नधातमोम्’ पाठ हुन्छ ।

यस्तै प्रकारले सम्झनु पर्छ कि जति पनि मन्त्र वेदका छन्, तिनको अन्तिम ’टि’ ओ३म् नै हुन् । यसबाट सिद्ध भयो कि वेदका जति पनि मन्त्र छन्, त्यति पटक नै ’ओंकार’ शब्दको पाठ उनको अन्तमा छ । यसबाट यो पनि जान्न सकिन्छ कि यो ’ओंकार’ शब्दको पाठ उनको अन्तमा छ। यसबाट यो पनि जान्नु कि यो ’ओंकार’ मन्त्रको अन्तमा लगाइदैन; किन्तु प्रत्येक मन्त्रको जुन अन्तिम ’टि’ छ, त्यहि ’ओ३म्’ स्वरूप हो।

शंका:६- वेदमा यस प्रकार ’ओ३म्’ शब्दको पाठ कहीं देखिन्न। हुनसक्छ जुन समयमा यज्ञको प्रचार निक्कै बढेको थियो, त्यस समय याज्ञिकहरुले वेद-पाठको यो विशेष परिपाटी प्रचलित गरे होलान् । तत्पश्चात् वैयाकरण पाणिनिले पनि त्यस्तै सूत्र रचना गरे होलान्।

समाधान:- यो कथन ठीक छैन। किनकि याज्ञिकहरुले वेदमा कुनै शब्द मिलाउन सक्दैनथे । अँ, अन्य शब्दहरुलाई जोडेर गाउन भने सक्दथे। जस्तै आजभोलि तुलसीदासको रामायणलाई जब कसैले गाउँछन्, ’राम भज राम’ ’जय-जय राम हरे हरे’ इत्यादि शब्द विश्रामको लागि जोडेर गाउने गर्दछन्। तर लय या छन्दको कुनै अक्षर मेटाएर त्यसको स्थानमा ’ओ३म्’ शब्द जोददिन्छन्। यसबाट यो स्पष्ट हुन्छ कि ’ओ३म्’ शब्द प्रत्येक वेद मन्त्रको अवयव नै हो। यसलाई राम्रो संग विचार गर्नु पर्दछ। अब हेरौं ब्रह्मवाणीलाई अन्यथा कसैले पनि गर्न सक्दैन। अतः ’ओ३म्’ शब्दको उपदेश प्रत्येक वेद मन्त्रका साथ-साथ गरिएको छ । किनकि प्रत्येक मन्त्रको अन्तिम ’टि’ ‘ओम्’ नै हो। यही अनादि संकेत हो।

जुन हेतुले अनादि काल देखि यो संकेत चल्दै आएको छ र यहि एक सार्वत्रिक नियम हो, त्यसैले यो मन्त्रहरुको अन्तमा लेखिएको हुँदैन। ब्रह्मचारीहरु संग एक पटक अनुरोध गरियो कि वेदको प्रत्येक मन्त्रको ’टि’ भागलाई ’ओ३म्’ जान्नु। पुनः-पुनः भन्न  वा लेख्न कुनै आवश्यकता छैन । किनकि यो एक सार्वत्रिक नियम हो। बालकहरुको अध्ययनको समयमा त यसको आवश्यकता पनि छैन; किनकि उनीहरुलाई त पहिले नै मन्त्रको बोध हुनु पर्ने । त्यसपछि अर्थको र तत्पश्चात् सम्पूर्ण वेदको मुख्य तात्पर्य बोध आवश्यक छ।

क्रमशः…

ओ३म्..!

वेदमा ‘ओ३म्’ शब्द:

शंका: १- ’ओ३म्’को विषयमा यो शंका हुन्छ कि वेदमा ’ओ३म्’ शब्दको वर्णन कहाँ छ ? वेद पढ्दा विदित हुन्छ कि अग्नि, वायु, इन्द्र, सविता, यम, अर्यमा, मरुत् आदि ब्रह्मका नाम हुन्, ’ओंकार’ हैन, किनकि यसको पाठ चारै वेदमा कहीं पनि भेटिन्न। ऋग्वेद ’अग्नि’ शब्द बाट, यजुर्वेद ’इष्’ शब्द बाट, सामवेद ’अग्नि’ शब्द बाट र अथर्ववेद ’ये’ शब्द बाट प्रारम्भ भएको छ। यदि ब्रह्मको परमप्रिय नाम ’ओम्’ हुन्थ्यो भने त वेदमा पनि पहिले यहि आउनु पर्ने थियो र उचित पनि थियो। अतः यो ईश्वरको नाम हैन कि भन्ने प्रतीति हुन्छ।

शंका: २- यो पनि सुनिन्छ कि ऐतरेय्, शतपथ, ताण्ड्य, गोपथ, जुन क्रमशः चार वेदका चार ब्राह्मण हुन्, उनमा पनि ’ओंकार’ शब्दको विशेष वर्णन छैन।

शंका: ३- जसरि सामगानमा ’हाई’ ’हावू’ ’ओहोई’ ’आ’ ’ऊ’ प्रभृति शब्द केवल विश्रामको लागि आउँछन्, तिनको कहिँ अर्थ हुन्न, र जब कि ’साम-स्तोभ’ भनिन्छ, त्यस्तै यो ’ओंकार’ पनि पूर्व समयमा एक ’साम-स्तोभ  थियो। गीतमा विश्रामको लागि यसको उच्चारण गरिन्थ्यो, जसरि आजभोलि पनि ’हो’ ’ओ’ ’हरे’ आदि असम्बद्ध शब्द लगाएर भजन गाइन्छ। पछी मानिसले यसलाई नै पवित्र र ईश्वरको नाम माने र यस शब्दको असंख्य मनपरी अर्थ गरियो, यस्तो पनि कसैले भन्ने गर्दछन्।

समाधान:-

ओ३म् क्रतो स्मर क्लिबे स्मर। कृतं स्मर।। (यजु ४०-१५)

ओ३म् खं ब्रह्म (यजु ४० । १७)

यहां हेर्नु, यजुर्वेदको ४० औं अध्यायमा साक्षात् ’ओम्’ शब्दको पाठ आएको छ। पुनः कसरि भन्न सकिन्छ कि वेदमा ’ओंकार’ शब्दको पाठ छैन ?

शंका: ४- यजुर्वेदको ४० औं अध्यायलाई कतिपय विद्वान्हरुले उपनिषदमा मात्र गन्ति गर्दछन् । तिनीहरुले भन्ने गर्दछन् कि सम्पूर्ण यजुर्वेदका मन्त्रहरुको विनियोग सर्वत्र भनिएको छ; तर यस अध्यायको विनियोग कुनै पनि ग्रन्थमा छैन र जसको विनियोग छैन, त्यो वेद हैन, यस्तो मीमांसाको मत छ, यस हेतुले यसलाई हामि वेद भन्न सक्दैनौं । यस कारण यस अध्यायलाई छोडेर वेदको अन्य स्थान बाट ’ओ३म्’ शब्दको उदाहरण वर्णन गरौँ न ।

समाधान:- एवमस्तु । ध्यान दिनु:

ऋचो अक्षरे परमे व्योमन्यस्मिन्देवा अधि विश्वे निषेदुः ।

यस्तन्न वेद किमृचा करिष्यति य इत्तद्विदुस्त इमे समासते ॥ऋ. १/१६४/३९॥

यस मन्त्रको बारेमा यास्काचार्यले निरुक्तमा कैयौं अन्य आचार्यहरुको सिद्धान्त प्रकाशित गरेका छन्। यथाः—

कतमत् तदेतदक्षरम् ?

ओमित्येषा वागिति शाकपूणिः ।। (निरुक्त:१३।१०)

यस मन्त्रमा जो ’अक्षर’ शब्द आएकोछ, त्यसको अर्थ केहो? (तत्+एतद्) ऊ यो (कतमद्+अक्षरम्) कुन चाइ अक्षर हो? यत्रो शंका गरेर शाकपूणि आचार्यले भन्दछन् कि (ओ३म्+इति) ओ३म् (एषा+वाग्) यो वाणी हो। अर्थात्, मन्त्रमा जो अक्षर शब्द आएकोछ, त्यो ’ओ३म्´को नै वाचक हो।

यसबाट यहि सिद्ध हुन्छ कि यास्काचार्य भन्दा पहिले देखि नै यसको प्रचार थियो;  किनकि उनले शाकपूणि आचार्यको व्याख्यान आफ्नो ग्रन्थमा दिएका छन्। अतः शाकपूणि उनका दृष्टिमा प्राचीन हुन्।

मन्त्रमा गुप्त ओंकार- अब यसै मन्त्रमा गुप्त रूपले ओंकार शब्द विद्यमान छ, हेरौं। मन्त्रमा ’व्योमन्’ शब्द छ। यसमा ’वि+ओम्+अन्’ यी तीन पद छन्। ’वि’ र ’अन्’ शब्दको बीचमा ’ओ३म्’ शब्द छ। अब यो सम्पूर्ण मन्त्रको अर्थ हेरौं। मन्त्रको पद यी हुन्-

ऋचः । अक्षरे । परमे । व्योमन् । यस्मिन् देवाः । अधि ।

विश्वे । निषेदुः । यः । तद् । न । वेद । किम् । ऋचा । करिष्यति ।

ये । इत् । तद् । विदुः । ते । इमे । समासते ।।

अर्थ— (ऋचः) ऋग्वेदको सारभूत (यस्मिन्) जुन (अक्षरे) क्षर = नाश बाट रहित (परमे) परम = महान् (व्योमन् = वि+ओम्+अन्) वि = विशिष्ट = माया, प्रकृति । ओ३म् = परमेश्वर । अन् = जीवात्मा, यी तीनमा (विश्वा देवाः) सम्पूर्ण विश्व, विविध ब्रह्माण्ड, सूर्य, चन्द्र, ग्रह, नक्षत्रादि र प्राण सहित सकल इन्द्रिय (अधि निषेदुः) निविष्ट = व्यापक भएको छ (यः) जो पुरुष (तत्) उस (व्योमन्) वि+ओम्+अन् लाई (न वेद) जान्दैन, उसले (ऋचा) ऋग्वेद बाट (किं करिष्यति) के गर्ला? (ये) जो विद्वान् (तत्+इत्) यीनै तीनलाई (विदुः) जान्दछन्, (ते+इमे) ति विद्वान् (समासते) जगत्मा उत्तम स्थिति प्राप्त गर्दछन् र अन्तमा ब्रह्मलाई पनि प्राप्त गर्दछन्।

प्रकृति, जीव र ब्रह्म, यी तीनै अक्षर हुन्,  किनकि यिनको विनाश हुँदैन। यी तीनै अक्षर महान् छन् त्यसैले यिनलाई ’परम’ भनिएको हो। र ब्रह्ममा त यो सारा संसार नै छ। यी सब कार्य प्रकृतिका हुन्। तथा जीवात्माको आश्रयबाट नै सब इन्द्रियहरुले कार्य गर्ने गर्दछन्। अतः भनिएको छ कि यी तीनमा नै (विश्वे देवा अधि निषेदुः) सब सूर्यादि देव निवास गर्दछन्। वेदले यिनै तीनको वर्णन गर्दछन् । त्यसैले वेदका यिनै तीन यथार्थ सारभूत पदार्थ हुन्। जसले यी तीनलाई जान्दैन, उसले वास्तवमा वेदलाई पनि जान्दैन। केवल मन्त्रहरु कण्ठस्थ गर्नाले मात्र के लाभ छ र? जसरि परमपिता परमात्मा सबका मध्यमा गुप्तरीतिले विराजमान छ, त्यसरी नै यहां पनि ’वि’ र ’अन्’ शब्दको मध्यमा ईश्वर वाचक ’ओ३म्’ शब्द सुशोभित छ।

क्रमशः…

ओ३म्..!

क्रिसमस मनाउनु बाइबल अनुसार अनुचित र अधार्मिक कार्य…!

-प्रेम आर्य, दोहा-कतार

बाइबलको नयाँ नियम र पुरानो नियममा कहीं पनि क्रिसमस (काल्पनिक पात्र- ईसाको जन्म दिवस) हर्षोल्लास पूर्वक मनाउने लेखिएको छैन। पूरा बाइबल, नयाँ र पुरानो नियममा कहीं पनि क्रिसमसको लागि कुनै “नकली वृक्ष” या “क्रूस” जस्ता कुनै पनि छवि अथवा प्रतीकलाई अपनाउने भनेर कतै पनि लेखिएको छैन, साथै यस्तो गर्नु ईश्वरको नजरमा महा पाप तथा अपराध हो। (१ कुरिन्थि, १०-१४:१५)

पूरा बाइबलको नयाँ तथा पूरानो नियममा कहीं पनि क्रिसमस मनाउने, हर्षोल्लास दर्साउने भनेर लेखिएको छैन, कुनै प्रमाण छ भने कुनै पनि ईसाई धतुरेले यहाँ प्रस्तुत गरोस् न। पूरा बाइबलको नयाँ तथा पूरानो नियममा कहीं पनि कुनै पनि प्रकारको (सान्ता क्लोज-क्रिश्मसको पिता) जस्तो कुनै ऐतिहासिक व्यक्ति वा चरित्र छैन, यदि छ भने कुनै लुते-भक्त ईसाई वा टोटनारे-नवईसाई (मसीहि)ले बाइबल बाटै कुनै एउटा मात्र भए पनि प्रमाण प्रस्तुत गरोस् त।

प्रिय लुते-ईसाई, टोटनारे-नवईसाई (मसीहि) तथा हिन्दू-सनातनी भाइ-वन्धुहरु हो..!  सच्चाई यहि हो कि क्रिसमसको यो कपटी पर्व, क्रिसमसको नक्कली वृक्ष, र क्रस आदि प्रतीक-चिन्हहरु मूर्ति-पूजक (पगन) सम्प्रदाय (अरबका मूल निवासिहरु) को बिशेष पर्व थियो। यिनीहरु योगेश्वर श्रीकृष्णका पौत्रका वंशजहरु थिए जो वैदिक धर्मी नै थिए। तर समयको चक्र घुम्दै जाने क्रममा अनार्य स्थानमा वसोबास गर्नाले, अभक्ष पदार्थ सेवन गर्नाले र वैदिकधर्म देखि बिमुख हुँदा, पौराणिक पद्धति झैं आफ्नै संस्कार र रिति-थिति धारण गरिसकेका थिए। जसरि जसको मत चल्यो त्यसरी नै अपनाउँदै गए र त्यस्तै पूजा पद्धति पनि सुरु गरे।

क्रिसमसको नक्कली वृक्ष र दिसम्बर मासमा काल्पनिक पात्र ईसाको जन्मकाल मानेर हर्षोल्लास पूर्वक मनाउनु लुते-ईसाइ र टोटनारे-नवईसाई (मसीहि) हरुको लागि अनुचित छ, किनकि यो काल्पनिक पात्र–ईसाको वास्तवमा कुनै जन्म नै भएको थिएन र यदि त्यहि मिथ्या कुरो मान्ने नै हो भने पनि उसको जन्म दिसम्बर महिनामा भएकै थिएन भने क्रिसमस दिसंबरमा कसरि मनाउँछन्?

क्रिसमसलाई वृक्षको प्रतीक मान्नु, पूज्नु मूर्खता पूर्ण कार्य हो;

बाइबल कै प्रमाण: (२ उहाँ भन्‍नुहुन्‍छ, “अरू जातिहरूका चाला-माला नसिक। आकाशमा देखा पर्ने थरीथरीका दृश्यहरूदेखि तिनीहरू आत्तिन्‍छन् तर तिमीहरूचाहिँ नआत्तिओ। ३ती जातिहरूका धर्म-कर्म बेकामका छन्। मानिसहरूले जङ्गलमा गई एउटा रूख ढाल्‍दछन् र सिकर्मीले आफ्‍नो औजारले त्‍यसलाई खोप्‍ने काम गर्दछ। ४मानिसहरूले सुन र चाँदीले त्‍यसलाई सिँगार्छन्। किला ठोकेर त्‍यसलाई खडा गर्छन्। ५त्‍यस्‍ता मूर्तिहरू त काँक्राबारीमा राखेका तर्साउने पुत्‍लाजस्‍ता मात्र हुन्‍छन्। तिनीहरू बोल्‍न सक्‍दैनन्। तिनीहरूलाई बोकिहिंड्‍नुपर्छ किनभने तिनीहरू हिंड्‍न सक्‍दैनन्। तिनीहरूदेखि नडराओ, तिनीहरूले तिमीहरूको केही खति गर्न सक्‍दैनन्, तिनीहरूले केही असल पनि गर्न सक्‍दैनन्।”- यर्मिया १०/२-५)

(१४ त्‍यस काममा चलाउन त्‍यसले देवदारुको रूख काट्ला वा त जङ्गलबाट फलाँट कि सिसौका काठ रोज्‍ला वा त त्‍यसले सल्‍लाको रूख लगाउला र त्‍यो वर्षको पानीले नबढाउञ्‍जेल पर्खन्‍छ। १५ मानिसले रूखको एक भागको दाउरा जलाउँछ र अर्को भाग मूर्ति बनाउनमा चलाउँछ। एक भागले त्‍यसले आगो बाल्‍छ र आफू न्‍यानो हुन्‍छ अनि रोटी पकाउँछ, अर्को भागले देवता बनाएर पुज्‍छ। – यशैया ४४/१४-१५)

कुनै पनि पर्वको फैसला ईसा वा उसको पिताका अतिरिक्त कसैले नगरोस् भन्ने कुरो यहाँ यस आयतमा स्पष्ट संग भनिएको छ। भविष्यमा अर्थात् ईसाको मृत्युपरांत, ईसाई समुदायहरुले ईसाको जन्मदिवस विशेषतः हर्षोल्लास संग मनाउने छन्, तर यहाँ चेतावनी तिनिहरुलाई नै दिइएको हो की तिनले कुनै पर्वको लागि कुनै फैसला नगरुन।

(१६ यसकारण कसैले पनि खानपानको, पवित्र दिन मान्‍ने-नमान्‍ने, औँसी पर्व मान्‍ने-नमान्‍ने या विश्राम दिनको विषयमा नियम नबनाओस्। १७ यी सबै पछि आउने कुराहरूका छाया मात्रै हुन्। सक्‍कली कुरो त ख्रीष्‍ट नै हुनुहुन्‍छ।- कलस्सी २/१६-१७ )

बाइबलको यी सबै स्थलमा ईसाको जन्मको शुभका दिइन्छ, तर यस दिनलाई कुनै पर्वको रूपमा मनाउने कुनै पनि विधान छैन : लूका (अध्याय २:१०-१२) (अध्याय २:१३-१४) (अध्याय २:१५-२०) मत्ती (अध्याय २:१-१२) यी सबै स्थलहरुमा ईसाको जन्म हर्षोल्लास पूर्वक मनाइ सकियो  तर भविष्यमा (ईसाको मृत्यु पछी) पनि मनाइरहने यस्तो कुनै विधान पूरा बाइबलमा कहीं पनि पाइन्न।

क्रिसमस मूर्ति-पूजक (पगन) (अरबका मूल निवाशी) सम्प्रदायहरुको पर्व :

(१९ कारिगरले बनाएको वा सुनारले सुनले मोहोरेर दायाँ-बायाँका सिक्रीले सजाएको मूर्तिजस्‍तो त उहाँ हुनुहुन्‍न। २० सुन र चाँदीले मूर्ति बनाउन नसक्‍ने मानिसले नसड्‍ने काठ रोज्‍दछ, नढल्‍ने मूर्ति बनाउन उसले एउटा सिपालु कारिगर खोज्‍दछ।- यशैया ४०/१९-२०)

(१४ त्‍यस काममा चलाउन त्‍यसले देवदारुको रूख काट्ला वा त जङ्गलबाट फलाँट कि सिसौका काठ रोज्‍ला वा त त्‍यसले सल्‍लाको रूख लगाउला र त्‍यो वर्षको पानीले नबढाउञ्‍जेल पर्खन्‍छ। १५ मानिसले रूखको एक भागको दाउरा जलाउँछ र अर्को भाग मूर्ति बनाउनमा चलाउँछ। एक भागले त्‍यसले आगो बाल्‍छ र आफू न्‍यानो हुन्‍छ अनि रोटी पकाउँछ, अर्को भागले देवता बनाएर पुज्‍छ। १६ केही दाउरा लिएर त्‍यसले आगो बाल्‍छ, मासु पकाउँछ र त्‍यो खाएर अघाउँछ। आगोमा जिउ तातिएपछि त्‍यसले भन्‍छ, “कति राम्रो र तातो! कति असल आगो!” १७ बाँकी काठले मूर्ति बनाउँछ र त्‍यसलाई ढोगेर पुज्‍छ। मूर्तिलाई बिन्‍ती गर्दै त्‍यसले भन्‍छ, “तपाईं मेरो देवी-देवता हुनुहुन्‍छ, मलाई बचाउनुहोस्!”)

अतिरिक्त जानकारीको लागि यर्मिया, अध्याय १०:२-५ पढौं

उपरोक्त बाइबल कै तथ्यहरु बाट यहि सिद्ध हुन्छ कि ईसाको जन्म हर्षोल्लास पूर्वक मनाउनको लागि कुनै मिति-तिथि निर्धारण गरेर पर्व मनाउने वर्णन पूरा बाइबलमा कहीं पनि छैन, क्रिसमस जस्तो पर्वको लागि कुनै प्रतीक चिन्ह, वृक्ष, क्रूस हुनु पर्ने विधान पनि छैन, अँ, बाइबलमा यो कुरो अवश्य लेखिएको छ की जसले कुनै वृक्ष, क्रूस आदि प्रतीकलाई मान्छ या पूज्छ भने  पूजे त्यो पापी हुनेछ, र यसै सिद्धान्तलाई, अरबका मूर्ति-पूजक सम्प्रदायहरु (पगन) ले मान्ने गर्दथे। त्यसैले बाइबलमा तिनीहरुलाई मुर्ख र विधर्मी भनेको छ।

त्यसै कारण बाइबलमा क्रिसमस मनाउन र ईसाको जन्मदिनको खुशि बाड्न या कुनै विशेष पर्व मनाउन बाइबल अनुसार नै अनुचित छ, अतः हे लुते-भक्त ईसाईहरु र टोटनारे-नव ईसाइ (मसीहि) हरु संग अनुरोध छ कि तिमीहरु यस्तो औचित्यहीन र अधार्मिक कार्य नगर र अन्य समुदायमा पनि यस्तो अधर्मको प्रचार-प्रसार नगर। र हाम्रा अविवेकी तथा दासमनोवृत्ति बोकेका आँफूलाई हिन्दु भनेर गर्व गर्दै ढुकुर जस्तो छाती तिनिक्क तन्काउनेहरुलाई पनि अनुरोध छ कि “हेप्पी-क्रिसमस” भनेर टुं-टुं संदेश दिनुको साटो आफ्नो वैदिक संस्कृतिलाई स्मरण गरौँ..आफ्नो कर्तव्यको वोध गरौँ..!  अस्तु..

नमस्ते..

-हार्दिक आभार: रजनीश बंसल

ओ३म् 

विश्वानि देव सवितर्दुरितानि परासुव। यदभद्रं तन्न आ सुव॥

(यजुर्वेद: ३०/३; ऋग्वेद: ५/८२/५)

(हे उत्तम गुणकर्मस्वभावयुक्त परमेश्वर, हाम्रा समस्त दुष्टाचरण तथा दुःखहरु हटाएर कल्याण कारक, धर्मयुक्त आचरण तथा समस्त सुखहरु उत्पन्न गरि दिनुहोस् ।)

आर्य समाजका मान्यताहरु

आर्यको अर्थ हुन्छ श्रेष्ठ । आर्य समाजको अर्थ हुन्छ श्रेष्ठ व्यक्तिहरुको समाज या संगठन । दुष्कर्म छोडेर शुभकर्म ग्रहण गर्ने इच्छा भएका हरेक व्यक्ति यस संगठनको सदस्य बन्न सक्छ । श्रेष्ठ व्यक्तिहरुको समुदायलाई दृढ राख्नको लागि महर्षि दयानंद सरस्वतिले यसका दस नियम बनाउनु भएकोछ जसलाई आर्य समाजका स्वर्ण नियमको रूपमा चिनिन्छ । जसबाट आर्य समाजको उद्देश्य तथा यसका सदस्यहरुको कार्यक्रमको बोध हुन्छ ।

ईश्वरको सर्वोतम निज नाम ओ३म् हो । उसमा अनंत गुण भएका कारण उसका ब्रहमा, महेश, विष्णु, गणेश, देवी, अग्नि, शनि, यम आदि अनंत नाम छन् । यिनै अलग-अलग गुणवाचक नाम बाट विविध मूर्ति स्थापना गरेर पूजा सुरु गर्नु  ठीक हैन । आर्य समाजले वर्णव्यवस्था (अर्थात् ब्राहमण, क्षत्रिय, वैश्व र शूद्रलाई) कर्मनुसार मान्दछ, जन्मको आधारमा हैन। आर्य समाज स्वदेशी, स्वभाषा, स्वसंस्कृति र स्वधर्मको पोषक हो ।

आर्य समाजले वसुधैव कुटुंबकमको सिद्धान्तलाई मान्दछ । तर भूमंडलीकरणलाई देश, समाज र संस्कृतिको लागि घातक मान्दछ। आर्य समाज वैदिक समाजको निर्माण तथा आर्य चक्रवर्ती राज्य स्थापित गर्नको लागि प्रयासरत छ । यस समाजमा मांसहार, मद्यपान, धुम्रपान, जुवा लगायत समस्त व्यसन वर्जित छ ।

वेद आर्य समाजको सर्व मान्य मूल ग्रंथ हो । वेदानुकुल उपनिषद, छ:दर्शन, ब्राह्मण ग्रंथ, विशुद्ध रामायण, महाभारत र मनुस्मृति आदिलाई आर्य समाजले मान्दछ । आर्य समाजले ईश्वरलाई सर्वव्यापक एवम् निराकार मान्दछ।

आर्य समाजले सनातन वैदिक संस्कृति, संस्कार तथा नैतिकतालाई बढावा दिन्छ। आर्य समाजले हरेक समाजमा फैलिएका समस्त अंधविश्वास, कुरीति तथा पाखण्डलाई मान्दैन र यिनलाई जरै समेत नामेट पार्न कटिवद्ध छ। यो एक क्रान्तिकारी समाज सुधारक संगठन हो।

यसका १० स्वर्ण नियमहरु यसप्रकार छन्:-

१- सबै सत्यविद्या जो पदार्थविद्या को नाम ले चिनिन्छ, ति सब को आदिमूल ईश्वर हो।

२- ईश्वर सच्चिदानन्दस्वरूप, निराकार, सर्वशक्तिमान, न्यायकारी, दयालु, अजन्मा, निर्विकार, अनन्त, अनादि, अनुपम, सर्वाधार, सर्वेश्वर, सर्वव्यापक, सर्वान्तर्यामी, अजर, अमर, अभय, नित्य, पवित्र तथा सृष्टिकर्ताहो. केवल उसैको मात्र उपासना गरौँ ।

३- वेद समस्त सत्यविद्याको भण्डार हो । वेद पढ्नु पढाउनु र सुन्नु सुनाउनु सब आर्यहरुको परम कर्तव्य हो ।

४- सत्य ग्रहण गर्न र असत्य त्याग्न सदा सर्वदा उद्यत रहौं।

५- सबै कार्य धर्मानुसार अर्थात् सत्यासत्यको विचार गरेर मात्र सुरु गरौँ ।

६- शारीरिक, आत्मिक र सामाजिक उन्नतिका साथै संसारको उपकार गर्नु यस समाजको मुख्य उद्देश्य हो ।

७- सबै संग प्रिती पूर्वक, धर्मानुसार, न्याय संगत, विवेकपूर्ण, यथायोग्य तथा आत्मवत् व्यवहार गरौँ ।

८- अविद्या नाश तथा विद्याको वृद्धि गरौँ ।

९- हरेकले आफ्नो उन्नतिमा मात्र सन्तुष्ट न रहेर सबैको उन्नतिमा नै आफ्नो उन्नति सम्झौं ।

१०- सबै मानिसहरु सामाजिक सर्वहितकारी नियम पालनमा परतन्त्र तथा स्वहितकारी नियम मा स्वतन्त्र रहौं ।

अस्तु..

नमस्ते..!

-प्रेम आर्य, दोहा-कतार